Του Τηλέμαχου Μαράτου
Εντύπωση μου έκαναν τα ονόματα των πλωτών γεωτρύπανων που εξαπέλυσε ο Ερντογάν με εμφανείς επιδιώξεις και φιλοδοξίες και μεγάλη προκλητικότητα. Από κάθε άποψη οι φαντασιώσεις και τα οράματα, για εκείνο που αποκαλούν «Γαλάζια πατρίδα», είναι προφανείς, αλλά φοβούμαι ότι ο συμβολισμός των ονομάτων δεν είναι ευρέως αντιληπτός. Μαζί με την πλειοψηφία των Ελλήνων (και λοιπών Ευρωπαίων) συμμεριζόμουνα την άγνοια και άρχισα, με αρκετό κόπο, να ψάχνω.
Πολύ νωρίς είδα ότι το γερμανικό καταδρομικό Goeben, που παραχωρήθηκε στην Τουρκία το 1924, μετονομάσθηκε σε Yavuz Sultan Selim. Το Yavuz είναι παρατσούκλι, αλλά ο Σελίμ (γιος του Bayezid) ήταν ο πατέρας του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, τον οποίο φρόντισε η τουρκική προπαγάνδα να μας γνωρίσει με την πρόθυμη συνεργασία των εθνικών μας καναλιών.
Ολοι έχουμε μία ιδέα περί του «Μπαρμπαρόσα», αλλά δεν γνώριζα ότι ήταν αδελφός του Αρούτζ (Ουρούτς;) Μπαρμπαρός (του γεωτρύπανου) και γιος (όπως και ο αδελ- φός του Χαϊρεντίν, άλλου γεωτρύπανου) και της Ελληνίδας Κατερίνας, κόρης μάλιστα ιερέως, από τη Λέσβο, όπου γεννήθηκε το 1474. Γι’ αυτό αναφέρεται σε βιβλία ως «ελληνικής καταγωγής». Υπάρχει ένας λόγος που τα χωριά στα νησιά είναι χτισμένα στις κορυφές, όσο πιο μακριά γίνεται από την ακτή. Ο λόγος (όπως είναι γνωστό) είναι οι συνεχείς επιδρομές των πειρατών (που δοξάζουν σήμερα οι Τούρκοι, ενώ δεν ήταν Τούρκοι αλλά άραβες μουσουλμάνοι πάντως). 0ι πειρατές είχαν έναν σκοπό: κυρίως ν’ αρπάζουν ανθρώπους, κατά προτίμηση κορίτσια τα οποία δεν βίαζαν γιατί οι παρθένες είχαν καλύτερη τιμή.
Δεν είναι πολύ γνωστή η κλίμακα αυτής της αρπαγής. Το σύνολο των λευκών Ευρωπαίων που πουλήθηκαν ως σκλάβοι (ή εξαγοράσθηκαν από συγγενείς έναντι λύτρων) υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο! (Ενας εξ αυτών ήταν ο συγγραφέας Πέτρος Κατσαϊτης, συγγενής μου, που εξαγοράστηκε από τούρκο μπέη, που τον είχε αγοράσει στο Ναύπλιο )
Την εποχή εκείνη έγιναν πλήθος -τεκμηριωμένα- δάνεια στην Κεφαλονιά, με συμβολαιογραφικές πράξεις, όπου άνθρωποι δανείζονταν για να εξαγοράσουν τους δικούς τους δίνοντας -όταν ήταν φτωχοί- ως «υποθήκη» τον εαυτό τους. (Εχω ένα βιβλίο με τέτοια συμβόλαια καταγεγραμμένα!) Πίσω στην Αλγερία όπου υπήρχαν τα «στρατόπεδα συγκεντρώσεως» όπου «ζούσαν» οι σκλάβοι μέχρι να πουληθούν. Οι δουλέμποροι τους ονόμαζαν «Λευκό χρυσάφι!» (Τίτλος βιβλίου του Giles Milton). Εκεί διαβάζει κανείς (μεταξύ άλλων) ότι οι τρομεροί σεϊχιδες, που επεδείκνυαν την επιδεξιότητά τους κόβοντας κεφάλια με μία σπαθιά, είχαν καταλάβει ότι οι μιγάδες κοπέλες είχαν καλύτερη τιμή. Γι’ αυτόν τον λόγο έκλειναν μαύρες γυναίκες σε κλειστούς χώρους μαζί με λευκούς άνδρες, με σκοπό την «παραγωγή» μιγάδων. Είχαν δώσει εντολή μάλιστα να χτυπάνε τύμπανα για να μην κοιμούνται το βράδυ και χάνουν τον καιρό τους.
Η δυστυχία των δούλων περιγράφεται στον «Candide» του Βολταίρου ως ειρωνική απάντηση στον Leibnitz που έλεγε ότι αυτός είναι ο τελειότερος κόσμος (εφ’ όσον τον έφτιαξε ο Θεός που δεν μπορεί να κάνει λάθος!) Πίσω στον Ουρούτς Γιαβούζ. Το 1517 ο Ουρούτς παρέδωσε το Αλγέρι στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Το Αλγέρι έγινε «Σαντζάκ» της Τουρκίας και ο Ορούτς Μπέης, και αργότερα Beylerbey της Ανατολικής Μεσογείου -κάτι που ασφαλώς είναι στα όνειρα του Ερντογάν. Από την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του κόσμου. Η Αλγερία κατακτήθηκε από τη Γαλλία το 1830, η Τυνησία το 1881, η Λιβύη από την Ιταλία το 1912 και η Αίγυπτος με το Σουδάν υπό Αγγλική «προστασία» το 1914.
Το 1923 η Τουρκία υποχρεώθηκε να παραδώσει την κυριαρχία πολλών εδαφών με τη «Συνθήκη της Λωζάννης», την οποία ο παρών Γιαβούζ Σουλτάνος δεν μπορεί να χωνέψει και ονειρεύεται το «ένδοξο» παρελθόν της εποχής του Ορούτς και Μπαρμπαρός, υποδαυλί- ζοντας τις φαντασιώσεις και τα όνειρα των «Γκρίζων Λύκων» για γκρίζες ζώνες.
Ο Συλλέκτης Α.Κ.